Krótki zarys organizacji i obszaru pracy

Zespół Szkół nr 6 w Rybniku kształci młodzież z orzeczeniem o niepełnosprawności. Oferuje naukę w liceum ogólnokształcącym, branżowej szkole I i II stopnia oraz szkoła przysposabiająca do zawodu.

W zależności od typu szkoły, rodzaju i stopnia niepełnosprawności szkoła oferuje kształcenie w obszarach: ogrodnictwo, stolarstwo, murarstwo, krawiectwo, rękodzielnictwo, prace biurowe, poligraficzne, prace porządkowe oraz kształcenie ogólne zakończone egzaminem maturalnym.
W ramach zajęć rewalidacyjnych uczniowie wszystkich typów szkół korzystają z zabiegów terapeutycznych. Szeroki wachlarz terapii znacznie ułatwia funkcjonowanie młodzieży: rehabilitacja ruchowa, gimnastyka korekcyjna, muzykoterapia z masażem dźwiękiem, hipoterapia, arteterapia z zajęciami w pracowni ceramicznej, terapia logopedyczna, terapia Biofeedback, terapia metodą Tomatisa, terapia metoda Warnkego, terapia Integracji Sensorycznej, zajęcia usprawniające metodą W. Sherborne, pobudzanie zmysłów w sali doświadczania świata.

Biofeedback – terapia z zakresu medycyny umysłu i ciała, która wykorzystuje aparaturę elektroniczną, aby pomóc pacjentowi uświadomić sobie i kontrolować procesy fizjologiczne własnego ciała (np. zarządzanie emocjami, poprawa procesów myślenia, szybkie uczenie się, pamięć) . W metodzie EEG Biofeedback (badanie aktywności elektroencefalograficznej mózgu) uczniowie biorą udział w różnego rodzaju grach komputerowych (np. City Trip – przejedź jak najszybciej zaplanowaną trasę; Farma – sadzenie, podlewanie i zbieranie roślin) sterowanych tylko własnym umysłem (bez użycia klawiatury czy myszki). Dzięki temu uczeń poprawia koncentrację, relaksację i zapamiętywanie.

Terapia Tomatisa – znana również jako trening uwagi słuchowej lub trening audio-psycho-lingwistyczny. Głównym celem treningu jest usprawnianie funkcji słuchowych, a tym samym poprawa uwagi, jakości uczenia się, poprawa funkcji językowych i komunikacyjnych, zwiększenie motywacji, kreatywności i zachowań prospołecznych. Na terapię kierowane są dzieci na podstawie orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego oraz na podstawie wielospecjalistycznej oceny poziomu funkcjonowania ucznia dokonanej przez nauczycieli i specjalistów (psycholog, pedagog, terapeuta, lekarz).

Metoda Warnkego – nowoczesna metoda terapii zaburzeń czytania i pisania. W metodzie tej wykorzystujemy medyczny aparat diagnostyczny – Brain-Boy.

Brain Boy ma wygląd zabawki, ale jest jednocześnie w pełni profesjonalnym narzędziem treningowym. Dziecko w sposób zabawowy trenuje łącznie osiem centralnych funkcji słuchowych, wzrokowych i ruchowych z bardzo dobrymi efektami (trening funkcji podstawowych). Dostępnych jest osiem sesji treningowych o różnym stopniu trudności, dostosowanych do możliwości użytkownika.

Głównym celem metody jest trening zaburzonych funkcji centralnego przetwarzania, podejmowany w celu ich automatyzacji. Drugim celem jest to, że dobra współpraca obu półkul mózgowych umożliwia lepsze przetwarzanie informacji.

Podobnie jak w przypadku terapii Tomatisa, na terapię kierowane są dzieci na podstawie orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego oraz na podstawie wielospecjalistycznej oceny poziomu funkcjonowania ucznia dokonanej przez nauczycieli i specjalistów (psycholog, pedagog, terapeuta, lekarz).

Metoda ta może być stosowana przez inne szkoły, jeśli posiadają one wykwalifikowanego w tym zakresie terapeutę.

Terapia integracji sensorycznej określana jest mianem “naukowej zabawy”. Podczas sesji dziecko huśta się w hamaku, turla się w beczce, jeździ na deskorolce lub balansuje na kołysce. Dzięki temu, że jest zabawna i interesująca, następuje integracja bodźców sensorycznych i doświadczeń płynących do ośrodkowego układu nerwowego, co pozwala na lepszą organizację działań.  Poprzez tę metodę terapeuta stymuluje zmysły dziecka i usprawnia takie obszary jak motoryka mała, motoryka duża i koordynacja oko-ręka.

Celem metody W. Sherborne jest osiągnięcie wewnętrznego spokoju, samoświadomości, relaksacji, a także rozwijanie wzajemnych kontaktów i komunikacji poprzez ćwiczenia – tzw. gimnastykę ekspresyjną. Podczas ćwiczeń uczestnik ma możliwość coraz lepszego poznania swojego ciała i jego możliwości, co wpływa na usprawnienie ruchowe, rozwój małej i dużej motoryki. Ruch rozwijający Weroniki Sherborne służy również rozwijaniu świadomości przestrzennej.

Kontekst

Warsztaty ceramiczne są jednym z elementów arteterapii. Zajęcia terapeutyczne spełniają rolę kompensacyjną, wyzwalają aktywność twórczą, wyrównują braki i ograniczenia psychofizyczne. Twórczy kontakt ze sztuką jest bardzo ważnym ogniwem w procesie rehabilitacji. Niesie ze sobą radość tworzenia. Celem warsztatów ceramicznych nie jest stworzenie pięknego dzieła, lecz przekonanie ucznia, że jest sprawczy, że potrafi „coś”zrobić.

Umiejętności rękodzielnicze przygotowują młodzież z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu znacznym i umiarkowanym m.in. do samodzielnego i aktywnego dorosłego życia oraz podejmowania pracy. Dzięki tym umiejętnością mogą podjąć prace w spółdzielniach socjalnych, które bywają ostatnią szansą dla tych osób, którym ciężko byłoby się odnaleźć na rynku pracy ze względu na stopień niepełnosprawności.

Zajęcia są realizowane w ramach programu “Moja pierwsza praca”.

Zakres

Z zajęć terapeutycznych w pracowni ceramicznej mogą korzystać wszyscy uczniowie w ramach zajęć rewalidacyjnych, ale głównie skierowane są dla dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną oraz ze spektrum autyzmu. Zajęcia odbywają się w kilkuosobowych grupach (4 uczniów). Nad prawidłowym przebiegiem zajęć i bezpieczeństwem uczniów czuwa dwoje terapeutów.

Co się wydarzyło

Podczas zajęć uczniowie wykonują drobne elementy zdobnicze oraz przedmioty użytkowe z gliny. Pracownia posiada własny piec ceramiczny i koło garncarskie. Zajęcia przebiegają w miłej atmosferze, są relaksujące i wpływają na usprawnienie manualne uczniów.

Mieliśmy okazję obserwować młodzież z niepełnosprawnością intelektualną w trakcie zajęć w pracowni ceramicznej oraz sami uczestniczyć w warsztatach.

Zdjęcia – od lewej do prawej:

Pracę oraz jej efekty obrazują poniższe zdjęcia: dodawanie elementów dekoracyjnych: koło garncarskie: formowanie gliny według wzoru: przepiękne elementy dekoracyjne oraz przedmioty użytkowe

Wyniki

Dzięki aktywnemu uczestnictwu w arteterapii, dochodzi do szeregu pozytywnych zmian w funkcjonowaniu uczniów. Między innymi:

• usprawniania manualnego,
• rozwijania koordynacji wzrokowo-ruchowej,
• wydłużania okresu koncentracji uwagi,
• wyrównywania braków i ograniczeń psychofizycznych,
• rozwoju osobowości,
• wzrostu własnej kreatywności,
• obniżenia napięć nerwowych, uspokojenia i wyciszenia,
• pełniejszego i swobodniejszego wypowiadania się,
• pobudzania i rozwoju wyobraźni,
• uwolnienia i odreagowania nagromadzonych emocji,
• aktywowania sfery komunikacji niewerbalnej,
• pozawerbalnego porozumiewania się,
• uzewnętrznienia światu własnych przeżyć i odczuć,
• zaspokojenia potrzeb: akceptacji, bezpieczeństwa, współuczestnictwa, bycia rozumianym i docenianym,
• pobudzenia sensorycznego-wielozmysłowego postrzegania świata,
• poznawania innych, a tym samym do zmiany optyki widzenia swoich problemów,
• akceptacji siebie i innych,
• wzmocnienia poczucia sprawstwa i bezpieczeństwa,
• zwiększenia poziomu samowiedzy i akceptacji siebie.

Ponadto efektem zajęć terapeutycznych są przepiękne elementy dekoracyjne oraz przedmioty użytkowe. Są one wystawiane i sprzedawane podczas różnych akcji charytatywnych na terenie szkoły oraz na terenie miasta Rybnika.

Cytaty i adnotacje

Dzięki uprzejmości dyrekcji, nauczycieli, terapeutów z ZS nr 6 mieliśmy okazję zapoznać się z ich pracą, doświadczeniem w pracy edukacyjnej i terapeutycznej.

“Tworzenie przedmiotów w glinie jest niezwykle uspokajające” – uczestnik projektu

“Lubię zajęcia z Panią Wiesią i Panem Markiem” – uczeń

Kluczowe informacje:

• Pozwólcie na zabawę, relaks i wyciszenie przy pracy z gliną.
• Zachęcajcie uczniów do wymyślania własnych projektów z gliny.
• Dajcie sobie czas na tworzenie i nie przejmujcie się bałaganem.