Krótki zarys organizacji i obszaru pracy

Zespół Szkół nr 6 w Rybniku kształci młodzież (w wieku 15-24) z orzeczeniem o niepełnosprawności. Oferuje naukę w liceum ogólnokształcącym, branżowej szkole I i II stopnia oraz szkoła przysposabia do zawodu.

W zależności od typu szkoły, rodzaju i stopnia niepełnosprawności szkoła oferuje kształcenie w obszarach: ogrodnictwo, stolarstwo, murarstwo, krawiectwo, rękodzielnictwo, prace biurowe, poligraficzne oraz prace porządkowe….. oraz kształcenie ogólne zakończone egzaminem maturalnym.

W ramach zajęć rewalidacyjnych uczniowie wszystkich typów szkół korzystają z zabiegów terapeutycznych. Szeroki wachlarz terapii znacznie ułatwia funkcjonowanie młodzieży: rehabilitacja ruchowa, gimnastyka korekcyjna, muzykoterapia z masażem dźwiękiem, hipoterapia, arteterapia z zajęciami w pracowni ceramicznej, terapia logopedyczna, terapia Biofeedback, terapia metodą Tomatisa, terapia metoda Warnkego, terapia Integracji Sensorycznej, zajęcia usprawniające metodą W. Sherborne, pobudzanie zmysłów w sali doświadczania świata.

Biofeedback – terapia z zakresu medycyny umysłu i ciała, która wykorzystuje aparaturę elektroniczną, aby pomóc pacjentowi uświadomić sobie i kontrolować procesy fizjologiczne własnego ciała (np. zarządzanie emocjami, poprawa procesów myślenia, szybkie uczenie się, pamięć) . W metodzie EEG Biofeedback (badanie aktywności elektroencefalograficznej mózgu) uczniowie biorą udział w różnego rodzaju grach komputerowych (np. City Trip – przejedź jak najszybciej zaplanowaną trasę; Farma – sadzenie, podlewanie i zbieranie roślin) sterowanych tylko własnym umysłem (bez użycia klawiatury czy myszki). Dzięki temu uczeń poprawia koncentrację, relaksację i zapamiętywanie.

Terapia Tomatisa – znana również jako trening uwagi słuchowej lub trening audio-psycho-lingwistyczny. Głównym celem treningu jest usprawnianie funkcji słuchowych, a tym samym poprawa uwagi, jakości uczenia się, poprawa funkcji językowych i komunikacyjnych, zwiększenie motywacji, kreatywności i zachowań prospołecznych. Na terapię kierowane są dzieci na podstawie orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego oraz na podstawie wielospecjalistycznej oceny poziomu funkcjonowania ucznia dokonanej przez nauczycieli i specjalistów (psycholog, pedagog, terapeuta, lekarz).

Metoda Warnkego – nowoczesna metoda terapii zaburzeń czytania i pisania. W metodzie tej wykorzystujemy medyczny aparat diagnostyczny – Brain-Boy.

Brain Boy ma wygląd zabawki, ale jest jednocześnie w pełni profesjonalnym narzędziem treningowym. Dziecko w sposób zabawowy trenuje łącznie osiem centralnych funkcji słuchowych, wzrokowych i ruchowych z bardzo dobrymi efektami (trening funkcji podstawowych). Dostępnych jest osiem sesji treningowych o różnym stopniu trudności, dostosowanych do możliwości użytkownika.

Głównym celem metody jest trening zaburzonych funkcji centralnego przetwarzania, podejmowany w celu ich automatyzacji. Drugim celem jest to, że dobra współpraca obu półkul mózgowych umożliwia lepsze przetwarzanie informacji.

Podobnie jak w przypadku terapii Tomatisa, na terapię kierowane są dzieci na podstawie orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego oraz na podstawie wielospecjalistycznej oceny poziomu funkcjonowania ucznia dokonanej przez nauczycieli i specjalistów (psycholog, pedagog, terapeuta, lekarz).

Metoda ta może być stosowana przez inne szkoły, jeśli posiadają one wykwalifikowanego w tym zakresie terapeutę.

Terapia integracji sensorycznej określana jest mianem “naukowej zabawy”. Podczas sesji dziecko huśta się w hamaku, turla się w beczce, jeździ na deskorolce lub balansuje na kołysce. Dzięki temu, że jest zabawna i interesująca, następuje integracja bodźców sensorycznych i doświadczeń płynących do ośrodkowego układu nerwowego, co pozwala na lepszą organizację działań.  Poprzez tę metodę terapeuta stymuluje zmysły dziecka i usprawnia takie obszary jak motoryka mała, motoryka duża i koordynacja oko-ręka.

Celem metody W. Sherborne jest osiągnięcie wewnętrznego spokoju, samoświadomości, relaksacji, a także rozwijanie wzajemnych kontaktów i komunikacji poprzez ćwiczenia – tzw. gimnastykę ekspresyjną. Podczas ćwiczeń uczestnik ma możliwość coraz lepszego poznania swojego ciała i jego możliwości, co wpływa na usprawnienie ruchowe, rozwój małej i dużej motoryki. Ruch rozwijający Weroniki Sherborne służy również rozwijaniu świadomości przestrzennej.

Kontekst

Terapia integracji sensorycznej to ukierunkowana zabawa, w trakcie której dziecko ma przekonanie, że tworzy zajęcia wspólnie z terapeutą. Terapeuta w trakcie zajęć stymuluje zmysły dziecka oraz usprawnia motorykę małą i dużą oraz koordynację wzrokowo-ruchową.

Zadaniem terapii integracji sensorycznej  jest dostarczenie dziecku, podczas jego aktywności ruchowej, kontrolowanej ilości bodźców sensorycznych, wywołujących w konsekwencji poprawę integracji bodźców docierających do dziecka zarówno z otoczenia, jak i z jego ciała. Terapeuta stosując odpowiednie techniki eliminuje, wyhamowuje lub ogranicza niepożądane bodźce (np. dotykanie, ściskanie, migające światła), jak również dostarcza silnych bodźców.

Terapia integracji sensorycznej odbywa się w specjalnie do tego celu przystosowanej sali. Do terapii wykorzystywany jest specjalistyczny sprzęt taki jak:

– podwieszane platformy, huśtawki, hamaki,

– deskorolki,

– trampoliny,

– tunele,

– piłki gimnastyczne,

– równoważnie,

– materiały różnej faktury do stymulacji dotykowej, materiały do stymulacji wzrokowej, węchowej, smakowej itp.

Poza stymulacją polisensoryczną rozwijane są również, cenione przez pracodawców, umiejętności interpersonalne. To przede wszystkim:
– rozwijanie rozpoznawania i wyrażania uczuć i emocji,
– kształtowanie umiejętności współpracy i komunikowania się,
– rozwijanie umiejętności rozwiązywania konfliktów,
– nauka okazywania szacunku innym oraz proszenia o pomoc i pomagania innym.

Prawidłowo rozwinięte umiejętności, pozwolą uczniom odnaleźć się w środowisku przyszłej pracy zawodowej, współpracę i nawiązanie prawidłowych relacji z innymi pracownikami (pełnosprawnymi i niepełnosprawnymi) i pracodawcami.

Zakres

Integracja sensoryczna wykorzystywana jest w pracy z dziećmi z problemami w rozwoju. W pierwszej kolejności kierowana jest do dzieci z trudnościami w uczeniu się, ale stosowana jest również w przypadku niepełnosprawności intelektualnej, ruchowej, autyzmu i innych zaburzeń.

Terapię prowadzą fozjoterapeuci, psycholodzy, pedagodzy posiadajacy dodatkowe kwalifikacje z zakresu SI.

Zdjęcia – od lewej do prawej:“kamienie” do skakania, puzzle, układanki, zestawy zapachowe, klocki, klocki magnetyczne, puzzle, ścieżki sensoryczne,  taniec zespołowy według schematu, tunele sensoryczne,  taniec zespołowy według schematu

Co się wydarzyło

Podczas pobytu w ZS nr 6 mogliśmy zobaczyć pracę terapeutów SI (podczas zajęć z uczniami) oraz sami doświadczyć terapii.

Zobaczyliśmy mnóstwo materiałów dydaktycznych wykorzystywanych podczas zajęć terapeutycznych:

• elementy podwieszane: huśtawki, hamaki
• poduchy do siedzenia, huśtania, kokonu
• chusty edukacyjne
• dyski sensoryczne
• “kamienie” do skakania
• tunele sensoryczne, tunele do pełzania
• ścieżki sensoryczne
• wałki i półwałki terapeutyczne
• piłeczki do ściskania
• puzzle, układanki, klocki, klocki magnetyczne
• zestawy zapachowe
• i wiele innych materiałów do stymulacji sensorycznej (wzrokowej, węchowej, smakowej, słuchowej), koordynacji ruchowej, wzrokowo – ruchowej itd.

Wyniki

Dzięki udziałowi w terapii uczniowie z  trudnościami w uczeniu się, z niepełnosprawnością intelektualną, ruchową czy ze spektrum autyzmu rozwijają się w takich obszarach jak: komunikacja, strefa poznawcz i społeczna, motoryka, trudne zachowania czy  adaptacja.

Doskonale wyposażona sala doświadczeń pozwala terapeutom na zastosowanie różnorodnych technik i metod, umożliwiających  stymulację wszystkich zmysłów uczestników terapii.

Terapie odbywają się indywidualnie lub w niewielkich grupach, dzięki czemu możliwa jest indywidualizacja pracy z każdym uczniem.

W sali doświadczeń znajduje się miejsce (biały pokój bez dekoracji) pozwalające uczniom na odizolowanie się od nadmiaru niepożądanych bodźców.  Z pomieszczenia mogą korzystać wszyscy uczniowie, którzy w danej chwili potrzebują spokoju, wyciszenia.

Cytaty i adnotacje

“Niesamowite miejsce” – uczestnik projektu.

“Praca z uczniami z niepełnosprawnościami daje nam ogromną satysfakcję” – nauczyciel-terapeuta ZS nr 6

“Najbardziej lubię układać klocki i puzzle” – uczeń

“Dziękujemy dyrekcji, nauczycielom i terapeutom ZS nr 6  za możliwość zapoznania się z ich pracą i doświadczenia pracy terapeutycznej. Jesteśmy pod ogromnym wrażeniem ich pracy, zaangażowania i empatii w stosunku do dzieci ze specjalnymi potrzebami.” – nauczyciel ZSB

Kluczowe informacje:

• Wykorzystujcie bodźce terapeutyczne angażujące dzieci z niepełnosprawnościami.
• Zapewnijcie uczniom możliwość rozwoju umiejętności społecznych, komunikacyjnych i motorycznych oraz pozwólcie im kierować własnym zachowaniem.
• Stwórzcie interaktywne j spokojne przestrzenie tak, by zaspokoić różne potrzeby uczniów.